Bijdragers

06 juni 2009

God's Dienst en Godsdiensten

Deze korte monografie, die in 1956 debuteerde als een voordracht op een Oude Loo conferentie, is een van mijn favorieten uit het werk van Kaiser. Net als zijn andere toespraken is het een mooie samenvatting van Kaiser's verstaan van de leer van Jezus, wat hij eigenlijk steeds met een wisselende invalshoek opnieuw doet, en ons uitnodigt om die ontdekkingsreis met hem mee te maken. Want immers waar het om gaat is niet om de vorm -- zoals de Course zegt zijn er duizenden paden -- maar om de inhoud, en Kaisers veelomvattende begrip van de symboliek van vele tradities helpt ons op weg om die inhoud op een meer absract niveau te gaan verstaan naar gelang wij leren zien dat er vele wegen zjin die naar Rome leiden.
Eigenlijk is dit boekje een parallel voor de behandeling in the Cursus van de Heilige Relatie tegenover speciale relaties, zij het bezien vanuit een ietwat andere ooghoek dan de Cursus het doet. Kaiser doorziet duidelijk dat formele godsdiensten niets anders zijn dan systemen van rechtvaardiging van het leven in deze wereld, en dus hoe dan ook niets met geestelijk leven van doen hebben maar alles met rechtvaardiging en valse vergeestelijking van het leven in deze tijd-ruimtelijke wereld. En het meest fundamentele voorbeeld hiervan is de vergeestelijking van speciale relaties in het huwelijksritueel van het Christendom, dat in flagrante tegenstelling staat tot waar het om gaat in de Heilige Relatie, en dus inderdaad dient om de relaties tussen mensen te vergeestelijken en te rechtvaardigne, waarmee het ego dus relaties tussen lichamen heilig verklaart, en zo als substituut voor de Heilige Relatie poneert. En dus is godsdienst nu de handlanger van het ego, en dient om met zalvende tonen de doeleinden van het ego in ritueel te verhullen. Het is wel aardig om hierbij ook even het idee uit het Psychotherapie pamflet aan te halen, "Formele godsdients heeft geen plaats in psychotherapie, maar het heeft ook geen werkelijke plaats in godsdienst." (Pscyhotherapie 2.II.2:1) Met andere woorden, Kaiser pikte hier in het Nederlands ten naaste bij dezelfde woordspeling op als Helen Schucman een paar jaar later in het Engels.
Zoals zo vaak, merk ik dus weer dat het herlezen van Kaiser na zovele jaren van studie van de Cursus dus juist zeer verrijkend is, en ik meer en meer begrijp waarom hij mij uiteindelijk tot de Cursus leidde, terwijl ook nu nog de herlezing van zijn werk tot steeds verdere verdieping leidt. Tegelijk is het ook zeer verruimend om te ervaren hoe Kaiser, die twintig jaar voor de Cursus schreef toch de weerklank van de Meester aller Meesters in de spirituele literatuur van alle tijden vinden kon. In dit geval komen de voorbeelden uit de Bijbel, de Koran, Hindoeisme, en Boeddhisme, enz. Zijn diepe appreciatie voor de betekenis van de term Islam (Onderwerping, Overgave) is iets wat mij altijd bij blijft, geheel in de zin van de notie in de Cursus Les 328, "Ik zoek de tweede plaats om de eerste te gewinnen."
Kaiser rekent af met wat hij noemt de hartstochtelijke vergoddelijking van Jezus, (in de Cursus zegt Jezus: "Er werden bittere idolen van mij gemaakt" (ECIW:VvT-5.5:7) En hij doorziet dus ook volledig hoe dit een truc van het ego is, dat daardoor de rollen omkeert, en Jezus gebruikt omzichzelf te bestendigen, ook weer een thema dat in de Cursus duidelijk aan de orde komt. Hier is hoe Kaiser het verwoordt: "Toch is deze vergoddelijking slechts een psychische truc om ons niet-volgen te rechtvaardigen, doordat wij hem tot de enige uitzondering maken, wiens volbrengen ons van die taak ontheft."(p. 44) En zo goed als Jezus in de Cursus zegt dat het aanvaarden van de verzoening de enige verantwoordelijkheid is van de leerling, zo herinnert Kaiser ons eraan dat Gods Dienst, dus het daadwerkelijk volgen van Jezus (doen wat hij ons zegt en toont), is waar het om gaat.
Ook opmerkelijk is hoe scherp Kaiser de speciale relaties bespreekt en duidelijk stelt dat het dus een middel van het ego is om juist wat hij noemt de enige ware verticale relatie (m.a.w. de Heilige Relatie in Cursus terminologie) te vervangen, en tegelijk ook ziet dat zij vaak onze beste leerschool zijn om de thuisweg aan te vangen. Eveneens behandelt hij heel scherp dat wereldverwerping, ascetisme, etc. dus allemaal alleen maar lange omwegen zijn omdat de inzet daarvan is de verwerping van wat er voor onze neus staat, en wat altijd de beste mogelijkheid biedt om onze weg terug te vinden. (Denk ook aan Logion 5 in Thomas!)
Ten laatste is ook Kaiser's behandeling van de illusoire aard van onze vermeende "werkelijkheid" eigenlijk heel duidelijk, en altijd weer verruimend om het zelfde weer eens met andere woorden te horen in het prachtige klassieke Nederlands van deze buitengewoon begaafde schrijver. Tussendoor heb ik ook gewoon visioenen van koffie drinken met Kaiser in het Hotel Americain in Amsterdam, waarbij hij zich op de knieën slaat van het lachen als ik met hem passages uit de Cursus bespreek, omdat Jezus' gevoel voor humor zo herkenbaar is, zoals bijv. het Psychologie pamflet dat aardig aansluit bij enkele van de zeer scherpe besprekingen van de grondleggers van de moderne psychologie (Freud, Jung, Adler). Of de bekende passage in Hoofdstuk 9:
Als het reduceren van de belangrijkheid van de denkgeest de manier is om de angst tegen te gaan, hoe kan daaruit dan egosterkte worden opgebouwd? Dergelijke duidelijke inconsequenties zijn de reden waarom niemand echt heeft kunnen verklaren wat er in psychotherapie gebeurt. Er gebeurt in werkelijkheid niets. (ECIW:T9.V.5:1-3)
Of zoals Kaiser hetzelfde idee verwoordt betreft het "medische model" en hoe wij onze broeders behandelen: "Neen, wij zijn de hoeders onzer broeders niet! ... Wij ontzegggen hen het zelfrespect dat hij reeds zozeer dreigt te verliezen, maar dat juist onontbeerlijk is voor zijn genezing." (p. 29)
Kortom, dit kleine meesterwerkje is zeker de moeite van de paar uur die het zal kosten om te lezen dubbel en dwars waard, en als je het eenmaal doet, zul je het waarschijnlijk blijven herlezen. Want net als de Cursus verdiept het zich steeds, omdat het natuurlijk werkelijk geinspireerd materiaal is.
(Tussen haakjes, kijk vooral ook even naar het commentaar, hieronder! "Comment")

2 opmerkingen:

  1. Allemachtig, wat een document, ik verbaas me er toch iedere keer weer over als ik het Kaiser materiaal lees, wat een inzicht, een universeelheid, een waarheid en een eeuwige frisheid het behoudt door de jaren heen, de Waarheid straalt er doorheen, zuiver en helder.

    Fijn dat het nu beschikbaar is op de website van http://www.stichtingopenveldwerk.nl/pdf/gods%20dienst%20en%20godsdiensten_searchable.pdf

    Maar het zou door zijn frisheid en onveranderlijke actualiteit enorm behulpzaam kunnen zijn als het gewoon weer in boekvorm zou worden uitgegeven. Niet verbergen, loslaten, loslaten in de wereld waar het thuis hoort niet als nieuwe ‘godsdienst’ maar als ‘Gods Dienst’

    Het is zo actueel (helaas) omdat er nog niet veel veranderd is in al die jaren, en we zouden juist van Kaiser kunnen leren waarom dat zo is.

    Het achterhouden van zulk levend materiaal is zoals Kaiser zelf zegt eigenlijk ‘…een poging te ontkomen aan en te beheersen wat alleen maar kan worden ondergaan. Derhalve geen vervulling van leven, doch bedekte levensmislukking.’ (pag.11 JWK) (..) Wij ondergaan het levensproces niet moedig en vrij, maar bedenken allen een ingewikkeld beleid, een stelsel van verschansing, en hopen daarmee het leven de baas te worden, het onoverwinlijke te overwinnen.’ (pag.11 JWK))

    Ondertussen is de Waarheid onvermijdelijk en zullen we vroeg of laat tot de Waarheid komen…: ‘Geen mens is sterker dan zijn ogenblik, wanneer het komt. En waarlijk komen zal het, steeds weer, vroeg of laat.’ (pag.12 JWK)

    Of zoals ECIW zegt in zijn Inleiding: ‘Het is een verplichte cursus.’ Daar mee doelend op de onvermijdelijkheid van het Doel en de stelling: Niets werkelijks kan bedreigd worden, Niets onwerkelijks bestaat. Hierin ligt de Vrede van God. (ECIW T.Inl. 2:2-4)

    Dus zien we dit als Kans, of weer als een ‘verschansing’?

    Willen we werkelijk ‘Levensvervulling’ of zal de angst overheersen dat juist door het wegstoppen van dit materiaal voorkomen zal worden dat Kaiser verheerlijkt zal worden en het weer gewoon een nieuwe leer zal worden met volgelingen die zijn theorieën gaan prediken en er een nieuwe ‘godsdienst’ van maken…? En juist Kaiser legt dit zo goed uit zelf:

    ‘Een mens die het Leven verwerkelijkt, zal nooit met een theorie of beschouwing komen. Want deze mens hééft geen theorie, geen credo, geen methode, geen medische, priesterlijke of andere carrière. Zulk een mens heeft alleen maar zichzelf en is alleen maar zichzelf… Daarom is hij “als God”. (Mi-cha-El)! Want ook God heeft niets dan Zichzelf en is niets dan Zichzelf. ‘(pag. 22 JWK)

    Dus laat het werk zijn eigen Werk doen vol Vertrouwen en niet zoals de ‘centrische mens’ die wij voortdurend proberen te zijn door zelf voortdurend voor God te spelen en Zijn Werk te doen, daardoor ‘Ontwaking’ te voorkomen door alleen maar ‘omtuimelingen van de ene droom in een andere te bewerkstelligen’. (pag. 28 JWK)

    Zoals het meest duidelijke voorbeeld hiervan wat Kaiser weer maar eens aanhaalt:

    de plotselinge ‘bekering’ van Paulus, wat weer niets anders was en is dan een ‘individuele misvertolking en zelfrechtvaardiging.’ (pag. 28 JWK)

    Gewoon de twee zijden van de ego-medaille.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dit in grondslag absoluut non-dualistische werk door (in dit geval) Kaiser tot ons komend kan eenvoudigweg niet gestopt worden, omdat het de Waarheid vertegenwoordigt.

    Het kan achtergehouden worden op louter ‘centrische’ basis, gebaseerd op angst en de neiging de leringen te vereenzelvigen met de ‘verwerkeling’.

    Maar dit zal een absoluut vergeefse poging zijn, want ‘Als God Zich manifesteerde in een mens, dan gaf zulk een mens een voorbeeld van zijn eigen volbrenging, zijn persoonlijke verwerkeling van wat het Leven is. Hij bestreed geen bestaande fnuikings-systemen, maar onthulde hun onwaarachtigheid en ondoeltreffendheid door de wezenlijke waarheden die hij leerde en de waarachtigheids-daden welke hij volbracht.

    Nooit beging hij de dwaasheid zijn leringen te vereenzelvigen met de verwerkeling, omdat hij wist dat de verwerkeling GODS eigen Werk is in de mens.

    (…) Zij nodigden alleen de anderen uit hen ‘te volgen’. En dit ‘volgen’ betekent het gaan van de unieke universele Weg, die allen moeten gaan. Wezenlijk dezelfde, uiterlijk zeer verschillend. Derhalve niet te gaan door het aannemen van enige belijdenis, door het zich houden aan enig uniform gedrag, door het verrichten van enig voorschrijfbaar werk. Maar de Weg wordt gegaan in unieke responsie op het unieke noden van dag tot dag, als een woordloos tweegesprek met GOD.’ (pag. 32 JWK)

    (…) Zij (buitenstaanders JWK) verwachten de Bevrijding niet van het gaan van hun eigen weg, maar van het herhalen van de uiterlijke vormen waarin het Levende Woord eenmaal klonk.’ (pag. 33 JWK)

    Is het misschien deze angst die nu dubbel omgekeerd, en daardoor precies omgekeerd begrepen de gedachte doet opkomen dat door het opnieuw uitbrengen van het werk van Kaiser dit ‘vastklampen’ aan het herhalen van woorden juist bevordert zal worden en daardoor het ‘Levende Woord’ geblokkeerd wordt?

    Wat zou anders de beste oplossing kunnen zijn dan alleen de ‘angst’ te laten varen, ‘stil’ te worden, te luisteren en Hem de weg te laten wijzen.

    Dit is het enige ware universele Proces van Bevrijding dat de traditie Transformatie noemt, die dan wordt ondergaan in de Handen van de Verhevene Zelf.’ (pag. 36 JWK)

    (…)

    De ware Gods Dienst, het herstel en de volle ontwikkeling van de ene verticale Relatie, GOD en Mens.’ (pag. 36 JWK)

    Met het dagelijkse leven als onze leerschool, niet door het zoeken naar oplossingen in de vorm, maar deze als symbool te zien en het geheel in Handen te leggen van het ‘Universele Leven’, in totale Overgave, Vertrouwen.

    ‘Nog altijd oordeelt de mens naar de schijn, en nog altijd verwacht hij de zozeer verlangde zekerheid van vormen, die de Geest één ogenblik gebruikte voor Zijn Manifestatie.’ (pag. 46 JWK)

    De Waarheid in ons zal Hem herkennen als wij Hem binnenlaten in ons hart.

    BeantwoordenVerwijderen